16.10.2006 w Miejskiej Bibliotece Publicznej im. A. Fredry w Jarosławiu odbyło się spotkanie autorskie z pisarzami z Kijowa: Dorotą Jaworską i Stanisławem Szewczenko.

Spotkanie zorganizowane zostało w ramach XVI Międzynarodowej Galicyjskiej Jesieni Literackiej, która w tym roku zaprosiła naszą bibliotekę do współpracy i organizacji imprez literackich w naszym mieście.

Spotkanie prowadziła Elżbieta Tkacz – Dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej im. A. Fredry w Jarosławiu.

Wizyta dostojnych gości była dla nas miłym przeżyciem literackim i kolejnym spotkaniem z poezją. Wydarzenie to zgromadziło młodzież jarosławskich szkół ponadgimnazjalnych, nauczycieli i czytelników biblioteki.

Spotkanie było okazją do promocji epokowej antologii współczesnej poezji polskiej pt. „Dlatego że są”, która już dziś cieszy się dużym zainteresowaniem czytelników, a także uznaniem pisarzy, studentów i filologów zarówno w Polsce jak i na Ukrainie.

Pan Stanisław Szewczenko prezentuje antologię poezji „Dlatego że są”.

W antologii znalazły się utwory Karola Wojtyły. Było nam niezmiernie miło w Dniu Papieskim wspominać największego Polaka naszych czasów Jana Pawła II. Wydana antologia jest popularyzacją naszej współczesnej poezji poza granicami Polski. Zaskoczyło nas duże zainteresowanie uczniów poezją, którzy aktywnie włączyli się do dyskusji na temat problemów literatury w Polsce i na Ukrainie.

Stanisław Szewczenko

Urodził się w 1947 roku na Czernihowszczyźnie (Wschodnia Ukraina); tam spędził dzieciństwo i wczesną młodość. Ukończył Wydział Matematyczny Uniwersytetu Kijowskiego. Od tego czasu mieszka w stolicy Ukrainy. Początkowo zamierzał poświęcić się pracy naukowej, ale wkrótce porzucił matematykę dla poezji. Wiersze pisał od wczesnych lat szkolnych. Miał jednak niełatwą drogę przed sobą, co wynikało przede wszystkim z sytuacji na Ukrainie w czasach ZSRR. Ponadto nie podążał utartą drogą młodych pisarzy; nie był wychowankiem zorganizowanego ruchu literackiego, nie pisał wierszy, które mogłyby stać się „pociągiem” tomiku poetyckiego, czyli poświęconych rewolucji bądź jej wodzowi.

Dopiero w 1986 roku, na fali zmian politycznych w byłym imperium sowieckim, ukazał się na półkach księgarskich jego pierwszy zbór wierszy „Środek rzeki”. W 1990 roku wydał tom „Wiara i zwątpienie”, który wzbudził szerokie zainteresowanie czytelników i krytyki. Odtąd już regularnie publikuje kolejne książki na Ukrainie i w Polsce. Od 1990 roku bowiem przyjeżdża do Polski, a jego zainteresowanie polską literaturą zaowocowało intensywną pracą przekładową i studiami badawczymi. Obecnie ma w swoim dorobku dwie autorskie antologie poezji polskiej: „Inne prośby” (1995) oraz dwujęzyczną, ze wstępem krytycznym i notami o autorach – „Dlatego że są” (1996). Wydał klika wyborów twórczości wybitnych poetów polskich – Wisławy Szymborskiej, Czesława Miłosza, Karola Wojtyły.

W 1991 roku jego utwory w przekładzie na język polski znalazły się w wydanej w Białymstoku antologii współczesnej poezji ukraińskiej „Czarnobylski autograf”. Dziś już trudno wyliczyć antologie, w których znalazły się jego wiersze, zwłaszcza te wydawane z okazji różnorodnych międzynarodowych spotkań poetyckich, jak Międzynarodowy Listopad Poetycki „Poznań”, Najazd Poetów na Brzeg, Warszawska Jesień Poezji.

W 1998 roku ukazał się pierwszy wybór tłumaczeń jego poezji na język polski, zatytułowany „Letni deszcz”.

Stanisław Szewczenko był stypendystą Uniwersytetu Jagiellońskiego. Został bardzo życzliwie przyjęty przez środowisko tego królewskiego grodu, o czym świadczą krakowskie wydania jego poezji po polsku i ukraińsku – „Bliskie i nieosiągalne” (1999) oraz „Sen o pierwszej miłości” (2000). On zaś napisał między innymi piękny wiersz „Dzień Zmarłych w Krakowie”, dając wyraz swoim głębokim związkom z polską kulturą i historią. Uzyskał też stypendium Kasy im. Mianowskiego, co umożliwiło mu przygotowanie tomu „Karol Wojtyła – człowiek, duszpasterz, poeta”.

Pisarz gościł w wielu miastach Polski. Zaowocowało to tłumaczeniami wierszy różnorodnych autorów. Brał udział w sesjach naukowych i literackich między innymi w Białymstoku poświęconej Wiesławowi Kazaneckiemu. W 1999 roku był gościem IV Supraskich Konserwatoriów Literackich, prezentując studium „Realia ukraińskie twórczości Juliusza Słowackiego”. Praca ta została zamieszczona w książce „O Juliuszu Słowackim w Supraślu”. W białostockiej prasie opublikował dwa szkice poświęcone Ojcu Świętemu – „Fascynująca postać Jana Pawła II” oraz „Papież w moim mieście” (o wizycie Ojca Świętego w Kijowie).

Uczestniczy w podobnych zdarzeniach organizowanych przez środowisko polonistyczne Kijowa, prezentując wystąpienia poświęcone zagadnieniom translatorskim, twórczości Juliusza Słowackiego, Jarosława Iwaszkiewicza, Józefa Łobodowskiego. Od lat współpracuje z polskimi towarzystwami kulturalnymi, publikuje w „Dzienniku Kijowskim”.

Był zapraszany do Krzemieńca na uroczystości związane z Juliuszem Słowackim. Z okazji 50-tych urodzin został uhonorowany nagrodą Konsulatu RP w Kijowie za zasługi dla kultury polskiej oraz otrzymał listy gratulacyjne z okazji ukazania się wyboru poezji Czesława Miłosza w jego tłumaczeniu.

Stanisław Szewczenko jest laureatem nagród ukraińskich i polskich; w Polsce otrzymał Nagrodę Międzynarodowego Listopada Poetyckiego w Poznaniu za antologię „Dlatego że są” oraz Nagrodę Warszawskiej Jesieni Poezji im. Witolda Hulewicza. W roku 2001 został uhonorowany Ogólnopolską Nagrodą Literacką im. Franciszka Karpińskiego, przyznawaną przez Katolickie Stowarzyszenie Civitas Christiana za całokształt pracy przekładowej, a zwłaszcza za tłumaczenie utworów literackich Karola Wojtyły. Jest też laureatem III Światowego Dnia Poezji, podczas którego otrzymał za prace przekładowe Nagrodę Instytutu im. Adama Mickiewicza. Odznaczony odznaką Zasłużony dla Kultury Polskiej.

Dzień Zmarłych w Krakowie

Idę aleją kasztanów,

liście płoną pożegnaniem,

i świecami, i lampkami,

całym smutkiem przemijania.

Jak pątniczy szlak w Kijowie

na Wawelu dzień żałobny.

Wiatr angielskie niesie słowa

pośród szeptów polskich modlitw.

Idą do Bożego Domu

do królewskich idą progów.

Ja – do krypty Mickiewicza

i do Słowackiego grobu.

Choć wśród królów ich złożono,

leżą tam osamotnieni.

Każdy pod swym własnym krzyżem,

ciężkim jak ich los na ziemi.

Jasny krzyż u Mickiewicza,

krzyż u Słowackiego czarny,

a wszak obu opromieniał

blask i gorycz wieszczej sławy.

Tu, od władców oddzieleni,

jak za życia, tak po śmierci;

dwaj poeci, dwaj rywale

połączeni snem na wieki.

* * *

Jesień późna i mglista,

wiatry szeleszczą w liściach.

Błądzą gdzieś moje myśli,

odlatują w dal z liśćmi.

Nikt ich treści nie pozna.

Zżółknę z ostatnim liściem,

listu miłej nie wyślę.

Matka smutno spogląda…

Dorota Jaworska

Urodziła się w Rzeszowie w roku 1957. W 1976 roku wyjechała do Kijowa na studia. W 1982 roku ukończyła Politechnikę Kijowską. W tym samym roku wyszła za mąż za obywatela Ukrainy i na stałe zamieszkała w Kraju nad Dnieprem. Od wielu lat współpracuje z „Dziennikiem Kijowskim” i kwartalnikiem KRYNICA, którego obecnie jest Redaktorem Naczelnym. Jest autorką lirycznych wierszy i tomików poezji i tłumaczem poezji Polskiej na Ukraiński. Zajmuje się również krytyką literacką i eseistyką. Jest popularyzatorem Polskiej Literatury na Ukrainie.

* * *

Już jest co wspominać

Czego żałować

Tęsknić za czym

Po kim płakać

I z czym się żegnać

Teraz wiesz na pewno

Że idziesz w dobrym

Odwrotnym kierunku

* * *

Gwiazdy błyszczą tylko

Na nocnym niebie

Biel śniegu najlepiej widać

Na czerni asfaltu

Szczęście trzeba wspominać

Na ciemnym tle

* * *

Szybka jazda samochodem

Skok ze spadochronem

Rosyjska ruletka

Spacer po ostrzu noża

Mocne wino

Mocne papierosy

Po co szukasz

mocnych wrażeń

I tak najmocniej bije

twoje własne serce.