27 maja b.r. (poniedziałek) w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Jarosławiu odbył się otwarty wykład historyczny „Nasi Sąsiedzi, Żydzi …”. Losy Żydów, obywateli polskich z Kreis Jaroslau 1939-1944, który wygłosił dr Marcin Chorązki z krakowskiego Oddziału IPN oraz Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej. Słuchaczami wykładu byli mieszkańcy Jarosławia oraz młodzież z Zespołu Szkół Spożywczych i Biznesowych w Jarosławiu.

Historyk przedstawił rzeczywistość okupacyjną we wschodnich powiatach Dystryktu Krakowskiego GG, ukazując prawodawstwo niemieckie na okupowanym obszarze obowiązujące ludność polską i żydowską. Przedstawił represje wobec Żydów z tego obszaru, w tym wypędzenie za San na stronę sowiecką kilkudziesięciu tysięcy Żydów z Podkarpacia, które miało miejsce w ostatnim tygodniu września 1939 r. Opowiadając o okupacji niemieckiej wskazał kolejne ograniczenia w funkcjonowaniu społeczności żydowskiej, aż do zamknięcia jej w gettach i eksterminacji w KL Belzec w ramach Akcji „Reinhardt” w drugiej połowie 1942 r. Kluczowym pozostawało rozporządzenie Generalnego Gubernatora Hansa Franka z 15 października 1941 r., w którym Żydom za bezprawne opuszczenie gett groziła kara śmierci, a każdej osobie, która przyczyniła się do tego namawiając ich do ucieczki lub pomagając im w tym działaniu groziła kara śmierci. Od tego momentu Niemcy usankcjonowali bezkarne mordowanie członków rodzin pomagających Żydom ukrywać się poza murami getta. W tym brutalnym czasie znalazły się jednak szlachetne polskie rodziny, takie jak Sług Bożych Ulmów, czy rodzina Szylarów z Markowej lub Grocholskich z Przeworska, którzy próbowali uratować swoich przyjaciół i sąsiadów, Żydów. Nie zawsze przynosiło to skutek, jednak to poświęcenie jest udokumentowane i pozostaje najważniejszym dowodem na empatię Polaków wobec prześladowanych Żydów. Według ustaleń historyków śmierć za pomoc Żydom podczas okupacji niemieckiej poniosło nie mniej, niż sześćset osób, w tym kobiety i dzieci. Medalem i tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata zostało uhonorowanych 7232 obywateli polskich. Polacy stanowią najliczniejszą grupę narodowościową wśród odznaczonych tym tytułem.